پرسش :

لطفا به سوالات ذیل پاسخ دهید: یک) در وسط قبرستان مخروبه‌ای، سه باب مدرسه ساخته شده و آن را به دو بخش تقسیم کرده است. در بخشی از قبرستان حدود صد سال است که مرده‌ای دفن نشده است و نشانی از قبور احتمالی در آن وجود ندارد آیا میتوان در این قسمت، مسجد بنا کرد؟ دو) هنگام پی کند برای ساخت مسجد در قبرستان مخروبه، استخوان‌های میت مومن از زیر خاک بیرون آمد، اکنون تکلیف چیست؟ سه) چنان‌که در سؤال نخست گفته شد، این قبرستان به دو بخش تقسیم شده است؛ در ‏قسمتی که آثار و نشانه‌های قبور نمایان است ولی اکنون مرده‌ای در آن دفن نمی‌شود، قرار ‏است پارک یا فضای آموزشی یا مسجد ساخته شود آیا می‌توان برای ساخت مسجد نبش ‏قبر کرد؟


پاسخ :
پاسخ یک:
الف) در قسمتی که در آن قبور مسلمین است، نمی‌شود مسجد ساخت.
ب) در قسمتی که در آن آثار، قبر وجود ندارد و جدا از قبرستان محسوب می‌شود، ساختن مسجد، جایز است.

پاسخ دو:
الف) آنچه از بدنِ مؤمن در هنگام کندن زمین، ظاهر شد، باید دفن شود.
ب) اگر نشانه قبرستان بودنِ زمین، معلوم شد، نمی‌توان در آن مسجد ساخت.
ج) اگر زمین قبرستان متروک باشد، به طوری که در آن مرده دفن نمی‌شود، ساختن نمازخانه، جایز است.

پاسخ سه:
الف) نبش قبر، جایز نیست.‏
ب) اگر هنگام کندن زمین، بدون آگاهی قبلی، به قبر مسلمان برخورد شد مانعی ندارد.
‏جوادی آملی ٨/١٢/٧٤.‏

منبع: esra.ir